Ο Umberto Eco (5 Ιανουαρίου 1932 - 19 Φεβρουαρίου 2016) ήταν Ιταλός σημειολόγος, δοκιμιογράφος, φιλόσοφος, κριτικός λογοτεχνίας και μυθιστοριογράφος.
Από το 1975 κατείχε την έδρα του Καθηγητή Σημειωτικής στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, ενώ από το 1988 ήταν πρόεδρος του Διεθνούς Κέντρου Μελετών Σημειωτικής στο Πανεπιστήμιο του Σαν Μαρίνο. Ήταν συγγραφέας πολλών μελετών και δοκιμίων, που έχουν μεταφραστεί και εκδοθεί σε πολλές γλώσσες ανά τον κόσμο. Το πρώτο του βιβλίο εκδόθηκε το 1965, ενώ το 1980 εκδόθηκε το πρώτο του μυθιστόρημα (Το όνομα του Ρόδου), που τιμήθηκε με το βραβείο Strega (1981), και το Medicis Etranger (βραβείο που δίνεται στον καλύτερο ξένο λογοτέχνη στην Γαλλία) το 1982.
Λέγεται ότι το επώνυμο Eco είναι το αρκτικόλεξο των λατινικών λέξεων Ex Caelis Oblatus, που σημαίνει «θεϊκό δώρο».
Αν θέλουμε να είμαστε λίγο πιο συγκεκριμένοι:
Μετά τις πιέσεις του πατέρα του, πήγε να σπουδάσει Νομική στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο, αλλά εγκατέλειψε αυτόν τον τομέα και ακολούθησε σπουδές Μεσαιωνικής Φιλοσοφίας και Λογοτεχνίας. Έγινε διδάκτορας Φιλοσοφίας το 1954, ολοκληρώνοντας τη διατριβή του με θέμα τον Θωμά Ακινάτη. Αυτό το θέμα αποτέλεσε και το αντικείμενο του πρώτου του βιβλίου Ζητήματα αισθητικής στον Θωμά Ακινάτη. Στη διάρκεια των σπουδών του ο Eco έπαψε να πιστεύει στον Θεό και εγκατέλειψε την Καθολική εκκλησία.
Μετά τις σπουδές του άρχισε την ενασχόλησή του με τη δημοσιογραφία και, παράλληλα, δέχθηκε την θέση του Διευθυντή Πολιτιστικού Προγράμματος στην Κρατική Ιταλική Τηλεόραση (RAI). Αυτή η θέση του έδωσε την ευκαιρία να δει την κοινωνία μέσα από τα μάτια των ΜΜΕ, που τότε μονοπωλούνταν και ελέγχονταν από την κυβέρνηση.
Το 1959 ο Eco έχασε τη δουλειά του στη RAI, γεγονός που δεν τον ενόχλησε ιδιαίτερα, γιατί έτσι βρήκε χρόνο για να ασχοληθεί περισσότερο με την συγγραφή και τις διαλέξεις. Με το δεύτερο βιβλίο του (Τέχνη και κάλλος στην αισθητική του Μεσαίωνα) απέδειξε στον πατέρα του ότι βρήκε τον δρόμο του στη ζωή (και τη δουλειά που του ταίριαζε) μέσα από τη λογοτεχνία.
Οι μεγάλες αλλαγές που έφερε η δεκαετία του 1970 στην ιταλική κοινωνία επηρέασαν και τα γραπτά του Umberto Eco. Άρχισε, λοιπόν, να γράφει μυθιστορήματα (Το όνομα του Ρόδου - 1980, Το εκκρεμές του Φουκώ - 1988, Το νησί της προηγούμενης μέρας - 1994, Μπαουντολίνο - 2001, Η μυστηριώδης φλόγα της βασίλισσας Λοάνα - 2006, Το κοιμητήριο της Πράγας - 2010, Το φύλλο μηδέν- 2015). Όταν έγραψε το πρώτο του μυθιστόρημα Το όνομα του Ρόδου, οι εκδότες του υπολόγιζαν τις πωλήσεις γύρω στα 30.000 αντίτυπα. Δεν φαντάζονταν ποτέ τις πωλήσεις 9.000.000 αντιτύπων που σημείωσε τελικά το βιβλίο παγκοσμίως, κάνοντας τον συγγραφέα γνωστό στον εξωακαδημαϊκό κόσμο.
Ο Eco γνώριζε άπταιστα πέντε γλώσσες, μεταξύ των οποίων αρχαία ελληνικά και λατινικά, τις οποίες χρησιμοποιούσε πολύ συχνά στα βιβλία του, επιστημονικά και λογοτεχνικά. Από την αρχή της καριέρας του έως τον θάνατό του κέρδισε πολλές τιμητικές διακρίσεις και είχε δεκάδες εκδοτικές επιτυχίες. Ζούσε με τη γυναίκα του και τα δύο παιδιά τους, άλλοτε στο σπίτι του στο Μιλάνο (ένα δαιδαλώδες διαμέρισμα με βιβλιοθήκη 30.000 βιβλίων) και στο εξοχικό του στο Ρίμινι (ένα τεράστιο κτήμα του 17ου αιώνα, στο οποίο παλιά στεγαζόταν ένα σχολείο Ιησουιτών).
Ο Έκο ήταν έντονα πολιτικοποιημένος και αριστερός, με φανερή συμπάθεια στα αριστερά κόμματα. Παρόλα αυτά ποτέ δεν είχε ενταχτεί σε κανένα κόμμα, δείγμα της αδογμάτιστης και αδούλωτης προσωπικότητάς του.
Συνεχίζουμε τώρα με το συγγραφικό του έργο, το οποίο έχει ένα μεγάλο κοινό σε όλο τον κόσμο και έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Τα μυθιστορήματά του είναι γεμάτα από λεπτές και συχνά πολύγλωσσες αναφορές στη λογοτεχνία και την ιστορία. Το έργο του Eco απεικονίζει την έννοια της διακειμενικότητας ή της διασύνδεσης όλων των λογοτεχνικών έργων. Ο Eco αναφέρει τους James Joyce και Jorge Luis Borges ως τους δύο σύγχρονούς συγγραφείς που έχουν επηρεάσει περισσότερο το έργο του.
Μυθιστορήματα
Non-Fiction (επιλεγμένα)
- Il problema estetico in San Tommaso (1956 – English translation: The Aesthetics of Thomas Aquinas, 1988, revised)
- "Sviluppo dell'estetica medievale", in Momenti e problemi di storia dell'estetica (1959 – Art and Beauty in the Middle Ages, 1985)
- Postille al nome della rosa (1983 – English translation: Postscript to The Name of the Rose, 1984)
- Semiotica e filosofia del linguaggio (1984 – English translation: Semiotics and the Philosophy of Language, 1984)
- Storia della bellezza (2004, co-edited with Girolamo de Michele – English translation: History of Beauty/On Beauty, 2004)
- Storia della bruttezza (Bompiani, 2007 – English translation: On Ugliness, 2007)
Φυσικά και έχω διαβάσει Το Όνομα του Ρόδου. Αποτελεί μια ιστορία ενός μυστηριώδους φόνου κατά το 14ο αιώνα σε ένα Ιταλικό μοναστήρι, αλλά στην ουσία είναι μια αμφισβήτηση της "αλήθειας" από θεολογικές, φιλοσοφικές, επιστημονικές και ιστορικές προοπτικές. Πρόκειται για το πιο διάσημο βιβλίο του που έχει γίνει διεθνές best seller και φυσικά έχει μεταφερθεί στον κινηματογράφο με πρωταγωνιστή τον εκπληκτικό Sean Connery. Ο Eco συνέχισε να εξερευνά τη σύνδεση μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας και στο άλλο του διάσημο μυθιστόρημα, Το Εκκρεμές Του Φουκώ, το οποίο δεν έχω καταφέρει ακόμα να διαβάσω.
Ένα ακόμα βιβλίο που έχω διαβάσει είναι το Μπαουντολίνο.
Στο τέταρτο μυθιστόρημά του, ο συγγραφέας γιορτάζει τη ζωή έτσι όπως όντως είναι, πλήρης νοήματος, συντονισμένη με τον μυστικό αριθμό μιας αδιάλειπτης διήγησης. Το αφηγηματικό πανηγύρι θεμελιώνεται σε μια γλωσσολαλία που τη σαρκώνει ο Μπαουντολίνο, εύθυμος παραμυθάς, κλέφτης περγαμηνών, χαρισματικός ψεύτης, δονητικό προσωπείο κάθε μυθιστοριογράφου και, τελικά, αρχέτυπο του ανθρώπου που αναζητεί στη ροή του λόγου την πιο προσωπική του ιστορία. Η μυθιστορική περιπέτεια, η μεσαιωνική φαντασμαγορία, η λαϊκότροπη μέθεξη ενός ευάλωτου γλεντιού, η ανεξάντλητη μοτιβική παρουσία του δισκοπότηρου: η σκανταλιάρα ευγλωττία του Eco διαπρέπει ξανά στο μυθιστόρημα που ονειρεύεται μια βίβλο των ζωντανών, ένα παλίμψηστο που ενεργοποιείται με τη δύναμη της ουτοπίας. Και, βέβαια, είναι η ουτοπία του παρόντος κόσμου αυτή που μας ενδιαφέρει, φερμένη στην κάθε μας μέρα με το μόνο όχημα που την αντέχει· την αφήγηση, αυτή την υπέροχη δωρεά νοήματος που τη χαρίζουμε ο ένας στον άλλο με τον πιο απλό και τον πιο ακριβό τρόπο που έχουμε: ιστορώντας (από Goodreads).
Τέλος, έχω διαβάσει και Το Κοιμητήριο της Πράγας, το οποίο μου θύμισε κατά κάποιο τρόπο και Το όνομα του ρόδου.
Στη διάρκεια του 19ου αιώνα, ανάµεσα στο Τορίνο, το Παλέρµο και το Παρίσι, συναντάµε µια υστερική σατανίστρια, έναν αβά που πεθαίνει δύο φορές, µερικά πτώµατα µέσα σ’ έναν υπόνοµο του Παρισιού, έναν Γαριβαλδίνο που ονοµάζεται Ιππόλυτος Νιέβο και χάθηκε στη θάλασσα κοντά στο Στρόµπολι, το ψεύτικο bordereau του Ντρέιφους για τη γερµανική πρεσβεία, τη σταδιακή µεγέθυνση του πλαστογραφήµατος που έγινε γνωστό ως Τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών, το οποίο θα εµπνεύσει στον Χίτλερ τα στρατόπεδα εξόντωσης, Ιησουίτες που δολοπλοκούν εναντίον των Μασόνων, Μασόνους, Καρµπονάρους και Ματσινιανούς που στραγγαλίζουν τους παπάδες µε τα έντερά τους, έναν Γαριβάλδη αρθριτικό και στραβοκάνη, τα σχέδια των Μυστικών Υπηρεσιών του Πιεµόντε, της Γαλλίας, της Πρωσίας και της Ρωσίας, τις σφαγές στο Παρίσι της Κοµούνας, όπου ο κόσµος τρώει τα ποντίκια, αηδιαστικά και ρυπαρά στέκια εγκληµατιών οι οποίοι, ανάµεσα στους ατµούς απ’ το αψέντι, καταστρώνουν εκρήξεις κι εξεγέρσεις στις πλατείες, ψεύτικες γενειάδες, ψεύτικους συµβολαιογράφους, ψεύτικες διαθήκες, διαβολικές αδελφότητες και µαύρες λειτουργίες.
Σχεδόν τριάντα χρόνια µετά (από Goodreads).
Θέλω πολύ να διαβάσω και κάποια από τα υπόλοιπα μυθιστορήματά του και φυσικά ορισμένα από τα δοκίμια του.
(πληροφορίες από Wikipedia)
